KAYAK 2021

KUMPULAN 5,2021

1.0PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

        Kayak adalah bot didayung oleh manusia.Ia dicipta oleh penduduk asal kawasan Artik di Amerika Utara dan Greenland biasanya dikenali sebagai Inuitatau Eskimo.Perkataan "kayak" asalnya bererti "bot manusia/lelaki".Pembinaan asalnya merupakan rangka kayu diselitupi dengan kulit haiwan seperti kulit anjing laut.Kayak asal ini digunakan untuk memburu dilautan lepas Lautan Artik.

            Selain itu,kayak biasanya dikemudikan dengan menggunakan pendayung dua belah.Pengguna kayak atau pendayung duduk dalam kayak dengak kaki mereka kehadapan.Kemudian,bahagian atas kayak ditutup dengan geladak.Pengayuh duduk dalam lubang di kokpit yang boleh ditutup dengan skirt limpahan atau spraydeck.Sekiranya kayak terbalik,kayak tidak akan dipenuhi air, dan pendayung boleh menegakkan kayak kembali tanpa dipenuhi air. Pergerakan ini dikenali sebagai gulingan Eskimo (Eskimo Roll).

            Pada zaman yang serba moden ini, kayak telah dimajukan lebih lanjut lagi iaitu dengan menjadi beberapa jenis termasuk berkayak di air putih (whitewater kayaking),surfing, kayak laut, perlumbaan air tenang, berkanoe slalom, polo kanoe dan riadah.Kayak moden diperbuat daripada plastik, fiberglass, kevlar, serat karbon, kanvas atau kayu.Kini,terdapat juga bot kayak yang boleh dinaiki untuk seorang atau dua orang.

1.2 Sejarah Perkembangan Kayak Global

Penghuni-huni artik pula mempunyai sumber kayu yang terhad namun begitu mereka memiliki banyak sumber kulit dan tulang dari ikan paus dan anjing laut.Oleh itu,mereka membina kerangka kanu dari kayu atau tulang binatang dan disaluti dengan kulit binatang.

Kenderaan ini dinamakan inuit ataupun Kayak Eskimo.Ketiga-tiga situasi ini telah melahirkan pelbagai reka bentuk kanu.Sehingga kini,kebanyakan kayak dan kanu yang digunakan masih lagi mengekalkan ciri-ciri di atas.Namun begitu,seiring dengan perkembangan teknologi,terdapat beberapa perubahan drastic dari segi bahan,saiz dan berat serta bilangan pendayungnya.

1.3 Sejarah Perkembangan Kayak Moden

Aktiviti kanu dan kayak sebenarnya telah lama berkembang di dunia.Kayak digunakan bagi tujuan pengangkutan.Bapak kayak moden iaitu Mc Gregor.Beliau telah diberikan gelaran bapa kayak moden.Pada tahun 1865, beliau telah mencipta sebuah kayak moden berdasarkan kayak yang beliau saksikan di artik.Kayak ini dinamakan Roy Rob.Sepanjang tahun 1865 hingga 1897,beliau telah menjelajah sungai– sungai di Eropah dengan menggunakan kayak ini.Pada tahun 1927,Pawlata dari Austria memperkenalkan teknik gulingan “Eskimo Roll”.Aktiviti pertandingan kayak berkembang pada tahun 1924 yang diadakan di Sukan Olimpik ke VII,Paris.Secara rasminya mula dipertandingkan di Sukan Olimpik Berlin.Awal tahun 1960-an sukan kayak jeram arus deras diperkenalkan.

1.4 Perkembangan Kayak di Malaysia

        Di Malaysia, kegiatan berkayak telah bermula seawal peradaban manusia.Tujuan utamanya ialah sebagai medium pengangkutan dan pedagangan.Antara kanu yang mula-mula digunakan ialah sampan kotak, perahu dan kolek.Sejarah kayak moden pula bermula sekitar tahun 1960 an.Ia diperkenalkan oleh pelaut British yang berpusat di Woodlands, Singapura.Namun begitu,ia tidak popular dikalangan umum kerana kegiatannya hanya bertumpu dikalangan anggota tentera dan kakitangan kanan kerajaan sahaja.Selain itu,aktiviti berkayak pada masa itu juga dipraktikan dimaktab-maktab perguruan di seluruh negara.Guru-guru yang mengikuti kursus Pendidikan Jasmani pada masa itu telah membina beberapa unit kayak kanvas dan menjalankan pelbagai ekspidisi kayak di seluruh negara.

            Sekitar tahun 1970 Pulau Pinang telah mempelopori aktiviti kayak negara.Aktiviti tumpuannya ialah ekspidisi dan pertandingan.Antara kejohanan yang telah dianjurkan ialah Kejohanan Merentas Selat Pulau Pinang dan Kejohanan Mengelilingi Pulau Pinang.Pada tahun 1980, ‘Penang Canoe and Recreation Club’ telah ditubuhkan. Ia merupakan kelab kanu pertama ditubuhkan diMalaysia.Namun begitu, aktiviti hanya tertumpu di sekitar Pulau Pinang dan tidak berkembang menyeluruh ke serataMalaysia.Kementerian Belia dan Sukan kemudiannya telah berusaha merangsang kegiatan kayak di seluruhMalaysia.Program Malaysia Cergas merupakan indikator utama perkembangan aktiviti ini.Bantuan kewangan dan peralatan berkayak telah disalurkan ke seluruh negara.Aktiviti ekspedisi merupakan tumpuan utamanya.

            Aktiviti kayak telah tercatat dalam lembaran sejarah negara pada tahun 1988 apabila buat pertama kalinya dua orang anak Malaysia telah berjaya mengelilingi Semenanjung Malaysia menggunakan kayak solo.Pengembaraan sejauh 1846 km telah mengambil masa selama 63 hari.Kejayaan ekspedisi ini telah menjana lagi perkembangan aktiviti kayak negara.Cabaran-cabaran kayak telah dipertingkatkan lagi sehingga terlaksananya ekspedisi-ekspedisi merentas lautan antarabangsa seperti Ekspedisi Kayak Nusantara Johor ke Riau, Ekspedisi Kayak Antarabangsa Johoe-Surabaya-Bali dan Ekspedisi Kayak Antarabangsa Merentas Selat Inggeris.Ekspedisi-ekspedisi yang telah dijalankan ini telah mengharumkan nama negara dan membuktikan kemampuan anak bangsa.

            Acara pertandingan kanu pula diperkenalkan seawal tahun 1980 an di PulauPinang. Pada tahun 1990, Persatuan Kanu Kuala Lumpur telah menganjurkan Regatta Kanu Kebangsaan yang pertama di Tasik Titiwangsa.Persatuan Rekreasi Wilayah Persekutuan (PERWIP) pula telah menganjurkan pertandingan kayak arus deras di Taman Negara.Tahun 1992 mencatat sejarah dalam perkembangan pertandingan kayak negara apabila acara kayak telah dipertandingkan buat pertama kalinya di Sukan Malaysia Ke empat di Johor Bharu. Acara menuruni jeram dan salom telah diperkenalkan pada tahun 1994 dalam Kejohanan ‘War On Water’ di Jeram Besu,manakalan acara kanu polo pula telah diperkenalkan pada tahun 1995.Seiring dengan perkembangan aktiviti berkayak sebagai satu displin sukan ,atli-atlit kayak Malaysia telah mencapai beberapa kejayaan gemilang di peringkat antarabangsa. Aziz bin Ahmad dari Johor telah memenangi pingat gangsa dalam acara TK1 1000m di Kejohanan Kanu Asia Jepun pada tahun 1991.Bidang slalom pula mencatat sejarah apabila Salehuddin Ayob telah melayakkan diri ke Sukan Olimpik 1996 di Atlanta,Skuad Kayak Sukan SEA 1997 ke Jakarta telah merangkul 3 pingat gangsa melalui penampilan pertama mereka di arena Sukan SEA.

  Aktiviti berkayak juga aktif dijalankan di institusi pendidikan tinggi dan maktab perguruan.Kurikulum Pendidikan Luar telah menyenaraikan kegiatan berkayak sebagai salah satu aktiviti utamanya.Ia juga dijadikan salah satu aktiviti kokurikulum.Antara universiti yang bergiat menjalankan aktiviti berkayak ialah Universiti Teknologi Malaysia,Universiti Malaya, Universiti Teknologi MARA,Universiti Islam Antarbangsa dan Universiti Pendidikan Sultan Idris.Pada tahun 1999, Universiti Pendidikan Sultan Idris telah mencatatkan sejarah apabila menjadi universiti pertama di Asia memperkenalkan silibus Kayak Arus Deras di dalam kurikulumnya.

2 PERBEZAAN KAYAK DAN KANU

2.1 Definisi Kanu

Kanu merangkumi semua kenderaan atau alatan air sebagai medium utamanya serta digerakandengan menggunakan teknik dayungan ataupun bantuan tenaga alam.Kanu juga merupakan bot yang ringan.Merujuk kepada sejenis kenderaan air yang mempunyai geladak terbuka,menggunakan satu bilahmata dayung dan di dayung secara berlulut.Contoh kanu ialah sampan yang digunakan oleh kaum Red Indian di Kanada dan sampan kolek yang digunakan oleh nenek moyang kita.Kanu digunakan untuk tujuan yang berbeza; aktiviti rekreasi, perlumbaan, kanu air putih, lawatan adalah beberapa tujuan ini.Struktur reka bentuk juga mungkin bergantung pada tujuannya.Kanu biasanya boleh membawa lebih ramai orang daripada kayak.

2.2 Perbezaan Kanu dan Kayak

BIL.		PERBEZAAN
		KAYAK	KANU
1.		Kayak merupakan pecahan daripada keluarga kanu.	Kanu merangkumi semua kenderaan atau alatan air sebagai medium utamanya serta digerakkan dengan teknik dayungan ataupun bantuan tenaga alam.
2.		Sejenis kenderaan air yang mempunyai geladak tertutup.	Merujuk kepada sejenis kenderaan air yang mempunyai geladak terbuka.
3.		Kayak dikayuh menggunakan dua bilah mata dayung di sebelah kiri dan kanan.	Bilah kanu dikayuh dengan menggunakan satu bilah mata dayung.
4.		Untuk menunggang kayak, bilah perlu di dayung dengan duduk secara berlunjur.	Semasa menunggang kanu pula, bilah perlu di dayung secara duduk berlutut.
5.		Bilah senang dan cepat untuk dikawal kerana bilah boleh terus di dayung tanpa dialihkan ke kiri ata ke kanan.	Susah dikawal sedikit kerana bilah perlu diaihkan ke kanan ata ke kiri untuk mendayung.
6.		Bilah di dayung menggunakan kedua-dua belah tangan pada kanan dan kiri kayak pada satu-satu masa.	Kanu menggunakan kedua-dua belah tangan untuk mendayung samada di kiri atau kanan pada satu masa.
7.	Contoh: kayak polo		Contoh: sampan

2.3 Kategori Kayak

Kayak dibahagikan kepada 3 kelas utama berdasarkan bahagian bawahnya(hull):

1. Mandesta (berbentuk V)

- Memudahkan kayak untuk memotong air dan bergerak dengan laju dalam garisan lurus.

- Kemahiran imbangan yang tinggi diperlukan.

- Contoh: K1, K2, K4 (kayak pertandungan pecut)

2. Ottersport (berbentuk U)

- Berbentuk U ataupun rata. Amat stabil di semua situasi air dan amat sesuai untuk mereka yang baru menceburkan diri dalam aktiviti kayak.

- Pergerakan yang amat perlahan dan haluannya mudah tersasar disebabkan bahagian bawah yang rata mewujudkan daya heretan yang banyak serta lebih mudah ditampan ombak atau arus berbanding kayak lain.

- Contoh: kayak rekreasi dan Touring Kayak (TK)

3. Slalom (berbentuk O)

- Berbentuk O ataupun bulat. Selalunya digunakan untuk aktiviti arus deras.
- Bentuknya memudahkan kemahiran gulingan dilakukan. Kayak ini lebih mudah berpusing kerana rocker lebih tinggi berbanding kayak lain.

- Contoh: kayak slalom, kayak polo dan kayak rodeo.

3.0 PERALATAN

3.1 Anatomi Kayak

Sebagaimana fizikal manusia, kayak mempunyai bahagian-bahagian yang penting dalam menentukan prestasinya.Secara amnya, semua kayak mempunyai bahagian-bahagian berikut namun berbeza dari segi saiz, bahan binaan dan bentuknya.Penerangan di bawah akan menerangkan fungsi setiap bahagian yang terdapat pada sesebuah kayak.

1. HALUAN & BURITAN (BOW & STERN)

Bow atau Haluan adalah bagian depan atau muncung dari Kayak yang bertujuan sebagai arah tujuan dan juga memecah ombak.Stern atau Buritan adalah muncung bagian belakang.Letak kedua ini kadang-kadang membingungkan bagi pemula, untuk lebih cepat mengenalnya, perhatikan arah tempat duduk kayak tersebut.

2. GUNWALE LINE / PAINTER LINE

Ini adalah bagian tepi/sisi kayak yang berfungsi sebagai penyeimbang bagi pendayung, apakah perahu yang dinaikkan itu sesuai dengan berat badannya atau tidak.Sisi kanan disebut dengan “starboard” dan sisi kiri disebut “portside”.

3. HULL

Ini adalah bahagian bawah kayak.Bentuknya berbeza bergantung pada jenis kayak tersebut untuk apa digunakan.

4. DECK (Geladak)
Deck adalah bagian atas untuk melindungi kaki sehingga mudah untuk melakukan teknik Eskimo Roll. Deck bagian depan disebut “foredeck” dan dibelakang disebut “afterdeck”.

5. COCKPIT (Ruang Tempat Duduk)
Cockpit adalah ruangan yang letaknya ditengah-tengah antara dek depan dan dek belakang, dan Cokpit ini merupakan ruangan untuk tempat duduk.

6.SEAT (Tempat Duduk)
Tempat duduk terletak didalam Cockpit, dan tempat duduk terbagi dalam beberapa jenis yaitu Standar (bentuk dan ukuran tetap), tempat duduk sederhana (biasa untuk kayak rekreasi), tempat duduk ketat (digunakan untuk di arus deras. dan tempat duduk yang digunakan untuk pertandingan.

7. TOGGLE
Toggle adalah sejenis tali untuk mengangkat Kayak, letaknya diujung depan (Bow) dan Belakang (Stern).

8. COAMING
Coaming adalah bahagian tepi kecil dan mengeliling cokcpit,yang berfungsi sebagai penahan air untuk masuk ke dalam perahu dan juga untuk mengikat spray cover.

9. KNEE BRACE
Letaknya dibawah Coaming yang berfungsi sebagai penahan lutut dan memberikan sanggahan ke kaki supaya kaki pendayung lebih kuat terhadap perahu.

10. TOWLINE / DECKLINE
Ini adalah tali yang diikatkan di ujung kayak (bow) dan buritan kayak (stern).Berfungsi sebagai tali penyelamat, menarik perahu (tunda).

11. KEEL
Terletak dibawah geladak belakang dan berfungsi sebagai kemudi.

12.BUOYANCY
Buoyancy adalah bahan apung yang terletak di bawah deck bagian depan (bow) dan deck bagian belakang (stern) yang berfungsi sebagai penyimpang apabila kayak terbalik dan tidak mudah tenggelam.

13. FOOTREST
Footrest terletak di bagian foredeck berfungsi sebagai tempat letak kaki, bentuknya terdiri dari bar (dipasang pada sisi kiri dan kanan), paddle (hampir sama dengan bar tetapi terpisah antara letak sebelahkiri dengan kanan), bulkhead (bentuk bulat rata dan terletak di bahagian haluan (bow).

14. DECK EYE/EYE CLEAT
Lubang untuk mengikat tali (towline) yang terletak diatas geladak.

15. EYE PIT
Lubang yang terletak di ujung haluan (bow) dan buritan (stern) pada jenis kayak-kayak tertentu.

16.HATCH
Lubang penutup yang terdapat di bagian depan dek dan belakang dek, yang berfungsi sebagai tempat meletakkan barang, biasa digunakan untuk kayak jenis ekspedisi atau Sea Kayak.

17. BACK STRAP
Back Strap berbentuk getah yang diletakkan pada bagian tempat duduk belakang, berfungsi untuk memberikan keluasan pendayung untuk menyandar ke belakang sewaktu mendayung dan sekaligus untuk melindungi keselamatan bagian belakang pendayung.

3.2 Anatomi Pendayung (Paddle)

Sebagaimana kayak, pendayung (paddle) juga mempunyai anatominya sendiri yang berfungsi untuk melancarkan lagi pergerakan dayungan. Bahagiannya ialah:

1. BLADE (BILAH MATA DAYUNG)

Blade ialah kepingan yang berada di hujung batang dayung.Ia berfungsi untuk mengaut seberapa banyak air bagi menghasilkan pergerakan kayak.Ia juga mempunyai pelbagai bentuk dan saiz bergantung kepada kegunaannya.

2. TIP (PELINDUNG MATA DAYUNG)

Tip ialah kepingan logam yang berada di hujung mata dayung.Sesetengah dayung tiada logam.Ia berfungi melindungi mata dayung (blade) daripada kerosakan akibat hentakan.

3. SHAFT/LOOM/BAR (BATANG TENGAH PENDAYUNG)

Ia terbentuk bulat dan lazimnya lurus.Ia merupakan bahagian pemegang pendayung.

4. NECK (LEHER PENDAYUNG)

Bahagian pencantuman antara blade dan shaft.

5. DRIP RING (BULATAN GETAH)

Bahan yang diperbuat daripada plastik atau getah dan terletak berhampiran dengan neck.Ia berfungsi untuk menghalang air dari blade mengalir ke shaft dan membasahi tangan pendayung.Tidak semua pendayung memiliki drip ring.

6. FRONT OF BLADE (PERMUKAAN DAYUNG)

Bahagian hadapan bilah dayung yang berbentuk cekung dan berfungsi untuk mengaut air.

7. BACK OF BALDE (BELAKANG DAYUNG)
Bahagian belakang muka dayung. Ia berbentuk cembung untuk memberi sokongan yang kuat kepada mata dayung.

8. BAHAN BUATAN PENDAYUNG
Biasanya bahan untuk membuat Pendayung (blade) ini terdiri daripada pelbagai jenis.Ini kerana setiap pendayung yang direka bergantung kepada dua elemen penting iaitu prestasi dan kesesuaiannya berdasarkan aktiviti yang akan dijalankan.

9. KEBANYAKANNYA PENDAYUNG INI DIPERBUAT DARIPADA:
     -kayu
   - Playwood (kayu lapis)
   -Fibreglass (gantian kaca)
   -Carbon/kevlar
   -Plastik

3.3 Penutup Cockpit (Spraycover/Spraydeck)

Ruangan yang terletak di tengah-tengah kayak dan diantara foredeck dan aftdeck. Ia merupakan kawasan di mana pendayung duduk di dalamnya.Bahagian hadapan dan belakang boleh ditentukan dengan melihat kepada bahagian cockpit. Bahagian hadapannyaberbentuk lebih kecil berbanding bahagian belakang.Tempat duduk kayak yang terdapat dalam cockpit pula selalunya hampir dengan bahagian belakang cockpit.

3.4 Jaket Keselamatan

Jaket keselamatan dan Buoyancy Aid merupakan peralatan keselamatan yang paling penting ketika kita berada dalam air mahupun ketika kita membuat aktiviti air.Kita tidak seharusnya membuat aktiviti air tanpa menggunakan jaket keselamatan kerana ia mungkin akan mendatangkan risiko.

PERBEZAAN JAKET KESELAMATAN DAN BUOYANCY AID

Kedua-dua peralatan ini mempunyai fungsi yang sama.Namun, prestasi dan cara penggunaannya adalah berbeza.Para pendayung seharusnya mengetahui perbezaan ini bagi menentukan bahan apungan keselamatan yang paling ideal bagi setiap aktiviti.

Perbezaan Jaket Keselamatan	Buoyancy Aid.
Jaket pula ialah bahan bantuan apungan yang disarungkan ke bahagian badan melalui kepala yang menggunakan bahan apungan luaran seperti udara ataupun gas.	Ia berbentuk seperti vest dan dilengkapi dengan tali pinggang.Bouyancy Aid diperbuat daripada sejenis getah kalis air yang lembut.Ketika di air, ia akan membuatkan kita terapung secara menegak.
Ketika di air ia boleh mengapungkan kita dalam kedudukan 45 darjah menegak dalam jangka masa 72 jam.	Buoyancy Aid ini hanya boleh bertahan dalam jangka masa yang pendek

3.5 Topi Keselamatan

Berfungsi melindungi kepala kita daripada terantuk di permukaan yang keras.Selalu digunakan apabila berkayak di Jeram.

3.6 Pakaian

Berkayak hendaklah menggunakan pakaian yang sesuai dan selesa semasa melakukan aktivit tersebut, contohnya;

-wet suit

-pakaian renang selam

3.7 Kasut Air (Booties)

Merupakan kasut yang dipakai semasa berkayak.Tidak sesuai untuk memakai kasut biasa atau

selipar sewaktu berkayak.Booties bertujuan melindungi kaki dari terpijak benda tajam di dalam air.

3.8 Senarai Peralatan Berkayak

Antara senarai perlatan berkayak ialah:

Kayak: Kayak Whitewater berbeza daripada Sea or Touring kayaks.Jenis kayak yang anda pilih bergantung sepenuhnya pada jenis paddle yang ingin anda lakukan dan tahap paddler anda.

Wisel: Apabila anda menghadapi masalah semasa berada di atas air, hampir mustahil untuk berteriak.

Jaket Keselamatan: Dipakai dibahagian badan bagi tujuan mengapungkan si pemakai apabila berada di dalam air.Merupakan bahagian yang penting sekali dalam membuat aktiviti berasaskan air.Tak kira anda bijak atau cekap dalam berenang, anda diwajibkan memakai jaket ini apabila berada di air.

Pisau: Ini adalah salah satu barangan yang anda mungkin tidak akan pernah menggunakan.Sekiranya anda tersangkut pada tali atau tersangkut di bawah rakit, anda boleh menggunakan pisau untuk menyelesaikan masalah anda.

Dry Bag: Paddler sepatutnya mempunyai beg kering dengan selamat diikat ke perahu. Kemungkinan barang yang ada dalam dry bag adalah seperti makanan, kit pertolongan

cemas, telefon atau radio 2 arah, baju kering, tuala, dan peta dan lain-lain lagi.

Kasut Air: Merupakan kasut yang dipakai semasa berkayak.Tidak sesuai untuk memakai kasut biasa atau selipar sewaktu berkayak.Booties bertujuan melindungi kaki dari terpijak benda tajam di dalam air.

Kompas: Kompas adalah sejenis alat yang digunakan untuk menentukan arah sesuatu tempat.Ketepatan sesuatu kompas adalah bergantung kepada kepekaan jarumnya yang mudah dipengaruhi oleh keadaan sekeliling terutama besi dan magnet.

Topi Keselamatan: Berfungsi melindungi kepala daripada terhantuk di permukaan yang keras.Selalu digunakan apabila berkayak di jeram.

Tali Keselamatan: Ini boleh membantu menyelamatkan nyawa seorang kawan apabila berlaku sebarang kecemasan.

3.9 Penjagaan Peralatan

LANGKAH PENJAGAAN UNTUK KAYAK

1. Jangan duduk atas kayak

2. Jangan hempas kayak/jatuhkan

3. Jangan langgar tebing atau batu

4. Bilas dengan air yang bersih

LANGKAH PENJAGAAN UNTUK PENDAYUNG

1. Jangan jatuhkan pendayung.(boleh menyebabkan flip patah)

2. Mata pendayung jangan di cucuk di tempat yang keras

3. Jangan tolak tebing dengan mata pendayung

LANGKAH PENJAGAAN SEMASA MEMBAWA KAYAK

1. Kayak diangkat ke atas bahu

2. Usungan di pinggang

3. Bawa dengan menggunakan kenderaan

LANGKAH PENJAGAAN MENAIKI KAYAK

1. Single

2. Double

LANGKAH PENJAGAAN MELANCARKAN DAN MENDARATKAN KAYAK

1. Tasik ataupun sungai

2. Laut

4.0 KESELAMATAN BERKAYAK

4.1 Punca Kemalangan

1. Kurang pengawasan (penganjur atau ibubapa) terhadap terhadap anak atau peserta yang bermain di air.

2.Tidak tahu atau kurang kebolehan untuk menyelamatkan orang yang sedang lemas.

3.Tidak mematuhi peraturan yang telah dinyatakan.

4. Kurang pengetahuan tentang aktiviti atau sukan air yang disertai.

5.Kurang kemahiran/pengalaman dari segi teknik dan pengendalian sukan yang disertai.

6.Tidak pandai berenang atau kurang mahir.

7.Melakukan aktiviti di tempat yang berbahaya.

4.2 Langkah-langkah Keselamatan

1. Patuhi peraturan-peraturan yang telah ditulis ditempat melakukan aktiviti.

2. Jangan melakukan aktiviti bersendirian tanpa ada teman.

3. Ketahui had kemampuan diri masing-masing.

4. Jika melibatkan diri dengan sukan air, pelajarilah dari meraka (jurulatih) yang bertauliah.

5. Pelajari teknik-teknik yang perlu sebelum melakukan sebarang aktiviti.

6. Sentiasa menggunakan life jacket semasa aktiviti dijalankan.

4.3 Panduan Langkah Keselamatan

MEMAKAI LIFE JACKET: Meskipun perjalanan berkayak kebanyakan dilakukan di sungai yang dangkal dan berarus tenang, ada kemungkinan kecelakaan terjadi kerana terlanggar batu atau dasar sungai, batang pohon yang tenggelam.Life Jacket adalah terpenting untuk di pakai sebelum kita duduk di kokpit kayak dan mulakan aktiviti kayak.

MEMBUAT FLOAT PLAN: Jika kita merancang untuk berkayak, seseorang harus tahu apabila kita mengalami perkara buruk semasa aktiviti, dan salah satu cara yang terbaik adalah memberitahu seorang kawan atau keluarga anda terlebih dahulu sebelum memulakan aktiviti.

JUJUR TERHADAP DIRI SENDIRI: Memahami kemampuan dan keterbatasan diri sendiri sangatlah penting.Anda harus jujur terhadap diri sendiri dan jujur terhadap rakan seperjalanan. Hidup anda dan teman seperjalanan anda sangat tergantung bagaimana memahami kemampuan masing-masing

4.4 Isyarat dan Komunikasi

Berhenti:

-Kedua-dua tangan memegang dayung secara melintang.

-Dayung diangkat melepasi paras kepala.Ia bertujuan untuk mengarahkan pedayung berhenti.

Rafting/Berakit

-Dayung diangkat tegak di atas.Ia bertujuan unmtuk mengumpul semua pedayung dalam satu kumpulan.

Arah Pergerakan

-Apabila pedayung diarahkan ke kiri, ia bermakna semua kayak perlulah bergerak ke kiri dan begitulah sebaliknya.

Call Off

-Dayung diangkat tegak ke atas dan digerakkan ke depan dan ke belakang. Ia bertujuan memanggil semua kayak pulang ke pengkalan kerana situasi kecemasan.

Kecemasan

-Dayung diangkat tegak ke atas dan lambaikan ke kiri dan kanan kayak.Ia bertujuan untuk menarik perhatian rakan bagi mendapatkan bantuan kecemasan.

4.5 Isyarat Menggunakan Pendayung

ISYARAT MENGGUNAKAN PENDAYUNG

1.BERHENTI

- Untuk mengarah semua pendayung berhenti.

- Kedua-dua tangan memegang pendayung secara melintang.

- Dayung diangkat melepasi separas kepala.

2. BERAKIT/RAFTING

- Untuk mengumpulkan kesemua pendayung.

- Pendayung diangkat tegak ke atas.

- Mata dayung berada di udara, selari dengan arah bow kayak

3. ARAH PERGERAKAN

- Untuk semua kayak bergerak ke kiri, pendayung diletakkan secara melintang di sebelah kiri.

- Untuk ke kanan, pendayung digerakkan ke kanan.

4. KECEMASAN
- Untuk menarik perhatian bagi mendapatkan bantuan kecemasan.

- Pendayung diangkatkan tegak ke atas dan dilambaikan ke kiri dan kanan kayak

5. CALL OFF

- Untuk memanggil semua kayak pulang ke pangkalan kerana kecemasan.

- Pendayung diangkatkan tegak ke atas dan digerakkan ke hadapan dan ke belakang.

5.0 TEKNIK DAN ASAS BERKAYAK

5.1 Teknik Mengangkat Kayak

Semasa anda mengangkat kayak, pastikan andan membengkokkanlutut dan menggunakan kekuatan kaki untuk membolehkan kayak ke atas.Jangan sesekali menggunakan kekuatan pinggang semata-mata kerana iaboleh mendatangkan kecederaan kepada diri anda. Terdapat pelbagai caramengangkat kayak yang kita boleh gunakan:

1. Pikul Bahu Berseorangan

Teknik ini sesuai digunakan untuk mengangkat kayak yang ringanatau kayak solo. Bahagian tengah ‘cockpit’ diletakkan pada bahuyang dominan bagi mengekalkan keseimbangan kayak. Tanganyang dominan itu memegang hujung ‘cockpit’ bagi menyelaraskankeselesaan dan keseimbangan berat kayak, manakala sebelahtangan lagi memegang pendayung.

2. Kelelakan di Pinggang Berpasangan

Sesuai untuk mengangkat kayak yang berat atupun kayakberpasangan. Dua orang diperlukan bagi mengaplikasikan teknikini. Pemegang mestilah berada di hujung ‘bow’ dan ‘stern’ sertaberlawanan arah bertujuan untuk mengekalkan keseimbangankayak sewaktu diangkat.

3. Pikul di Bahu Berpasangan

Keadaan dan tekniknya sama seperti kelekan di pinggang. Namunbegitu, kedudukan pengangkat mestilah selari ataupun sama arahbertujuan untuk membolehkan mereka berkomunikasi danmengelakkan kecederaan berlaku sekiranya kayak jatuh.

5.2 Teknik Memasuki Kayak

Teknik memasuki kayak berbeza-beza mengikut situasi kawasanaktiviti anda. Bagi pesrta baru, ia adalah masalah utama kerana amat sukar bagi mereka menyelaraskan pusat graviti badan semasa masuk ke dalamkayak. Kerap kali mereka akan terbalik sebelum masuk ke dalam kayak. Antara situasi tersebut adalah semasa berada di:

1. Kawasan Pantai

Teknik ini khusus untuk mereka yang baru menceburi bidang kayakdan menggunakan kayak plastik lebih lasak.

i) Letakkan bahagian hadapan kayak di gigi air dan bahagianbelakang di atas pasir.

ii) Masuk ke dalam kayak.

iii) Pastikan lutut anda menyangga ‘knee brace’, hujung kakianda menekan ‘footrest’ bagi meningkatkan lagi dayaimbangan kayak anda.

iv) Lancarkan kayak anda ke air dengan kedua-dua tangansehingga seluruh bahagian kayak berada di air.

2. Kawasan Air Cetek dan Separas Lutut

i) Letakkan kayak di atas air.

ii) Tangan dominan memegang pendayung dan diletakkan disisi kayak.

iii) Tangan yang memegang pendayung diletakkan di bahagianluar ‘cockpit’ dan angkat kaki anda yang hampir sekali kedalam ‘cockpit’. Jangan sesekali letakkan berat badan andapada kayak di peringkat ini.

iv) Luruskan kaki anda dan pada masa yang sama, sebelah lagitangan anda memegang ‘cockpit’.

v) Letakkan punggung anda pada tempat duduk dan pastikanimbangannya stabil.

vi) Selepas itu masukkan punggung anda dan masukkandengan segera ke dalam kayak.

vii) Angkat semula punggung anda dan masukkan sebelah lagikaki anda ke dalam ‘cockpit’.

3. Kawasan Air Dalam

i) Letakkan pendayung di bahagian ‘cockpit’.

ii) Pegang bahagian ‘stern’ dengan kedua-dua tangan.

iii) Lonjakkan bahagian ‘abdominal’ ke bahagian ‘stern’.

iv) Kangkangkan kai anda sehingga kedua-dua kaki andamengapit bahagian ‘stern’.

v) Rendahkan pusat graviti dengan meniarap di atas bahagian‘afdeck’.

vi) Capai ‘cockpit’ dengan kedua-dua tangan anda dan tarikbadan ke arahnya.

vii) Keluarkan pendayung dan pegang dengan sebelah tangananda.

viii) Masukkan segera punggung anda ke dalam ‘cockpit’manakala kedua-dua belah kaki anda masih lagi di luar menghala ke hadapan kayak.

ix) Kekalkan keseimbangan badan anda dan kemudiannyabawa kedua-dua belah kaki masik ke dalam ‘cockpit’.

4. Masuk ke Dalam Kayak Secara Berpasangan

i) ‘Sternman’ memgang kayak dan mengimbanginya.

ii) Pendayung diletakkan di bahagian ‘cockpit’ belakang.

iii) ‘Bowman’ keluarkan pendayung dari ‘cockpit’ dan bertugasmengimbangi kayak.

iv) ‘Sternman’ melancarkan kayak dan masuk ke dalam kayak.

5.3 Teknik Duduk di dalam Kayak

1. Tempat Duduk

· Punggung seharusnya berada di atas bahagian tengah tenpat duduk. Pastikan tempat duduk sesuai dengan saiz punggung bagi mengelakkan ketidakseimbangan kayak.

2. Lutut

· Duduk dengan menyangga lutut pada knee brace.

· Mengekalkan keseimbangan dan mengelakkan pendayung terkeluar dengan mudah dari kayak sekiranya terbalik.

3. Hujung Kaki

· Bahagian tengah tapak kaki harus diletakkan pada footrest.

· Mendapatkan daya sokongan dari setiap bahagian badan semasa mendayung dan mengelakkan badan menggelungsur ke hadapan apabila kayak terhentak dengan kuat.

4. Kedudukan Badan

· Badan harus tegak seperti duduk di atas kerusi.

· Pastikan kedudukan membolehkan bergerak dengan selesa ke hadapan, belakang, sisi dan memusing tanpa hilang imbangan.

· Jangan sandar ke bahagian cockpit bagi mengelakkan kurang daya kawalan dan imbangan, juga membahayakan postur badan dan mencederakan lower back.

5. Mata atau Kedudukan Mata

· Memandang ke arah yang dituju.

· Mengelakkan haluan kayak tersasar.

5.4 Teknik Memasang Penutup Cockpit (Spraycover)

5.5 Teknik Keluar dari Kayak

1. Undurkan kayak sehingga menghampiri tebing,jeti ataupun pantai. Pastikan bahagian stern menghadap ke darat.

2. Pegang cockpit dengan kedua-dua tangan anda.Keluarkan sebelah kaki sehingga mencecah dasar pasir.Angkat punggung dan hulurkan sebelah lagi kaki anda keluar.

3. Berdiri tegak dan pastikan kestabilan kayak.Semasa keluar di jeti, gunakan pendayung untuk mengimbangi kayak.

5.6 Teknik Mengeluarkan Air dari Kayak

1. Berpasangan

· Biarkan kayak terbalik.Pegang bow dan stern bersama-sama.

· Sekiranya terlalu banyak air dalam kayak jangan terus angkat kerana terlalu berat.

· Sendengkan kayak ke kiri dan angkat perlahan-lahan. Air akan keluar sedikit demi sedikit dan akan meringankan beban

· Terbalikkan semula kayak dan buat pergerakan jongkang-jongkit.Lakukan berulang kali sehingga semua air keluar.

2. Menggunakan tebing (Berseorangan)

· Letakkan hujung bow kayak di atas tebing, anda berada di dalam air. Terbalikkan kayak.

· Angkat bahagian stern yang anda pegang dan lakukan teknik jongkang-jongket.

3. Menggunakan permukaan laut (Berseorangan)

· Letakkan kayak dalam posisi normal di atas permukaan air.Tekan bahagian stern sehingga semua air berkumpul di bahagiannya.

· Dengan cepat, terbalikkan kayak dan angkat bahagian stern.

4. Menggunakan pinggang

· Sesuai bagi membuang air yang sedikit di dalam kayak solo

· Buat pergerakan yang sama seperti mangangkat kayak solo ke bahu. Letakkan bahagian tengah cockpit di belakang badan anda.

· Sentiasa bengkokkan lutut bagi mengelakkan kecederaan. Lakukan teknik jongkang-jongket sehingga semua air keluar.

5. Sideways berpasangan

· Bagi membuang air yang terlalu banyak dari dalam kayak.

· Secara berpasangan, sendengkan kayak anda ke sisi.Biarkan air keluar dari kayak.

· Terbalikkan kayak, buat pergerakan jongkang-jongket bagi mengeluarkan semua air.

6.0 TEKNIK ASAS DAYUNGAN

6.1 Saiz Pendayung (Paddle) yang Sesuai.

· Mestilah sesuai dengan ketinggian

· Berdiri tegak,letakkan pendayung secara menegak di atas permukaan tanah.

· Tegakkan tangan ke udara. Hujung jari mestilah dapat menggengam mata dayung yang berada di atas.

6.2 Teknik Dayungan Asas

1) Dayungan ke hadapan (Forward Stroke)

· Firming

Badan bengkok sikit ke hadapan, torso kanan digerakkan kehadapan, jangkau mata dayung kehadapan sejauh yang boleh. Tangan kiri dibengkokkan separas bahu.

· Catch

Jangkau sejauh mungkin dan benamkan mata dayung dalam air.

· Pull/Draw/Power

Gerakkan torso kanan ke belakang dan tangan kanan tarik mata dayung ke belakang. Tarik pendayung sampai ke sisi pinggang.

· Exit

Keluarkan mata dayung dari air, pergelangan tangan kanan putar batang pendayung ke atas agar menghadap air. Masukkan pula mata dayung kiri ke dalam air. Tolak air.

2) Dayungan mengundur

· Catch

Pusingkan torso kanan ke arah stern. Jangkau sejauh mungkin dan benamkan mata dayung dalam air.

· Push and exit

Tolak mata dayung ke hadapan bahagian kiri dan kanan secara berulang kali.

3) Berhenti

· Kayak yang bergerak ke hadapan: dayungan mengundur yang pantas. Kayak yang bergerak ke belakang: dayungan ke hadapan yang pantas.

4) Dayungan sapuan hadapan

Untuk memusingkan dan membetulkan haluan kayak yang tersasar.

· Catch

Tangan kiri pegang neck dan kanan pegang tengah-tengah batang dayung. Tangan kanan jangkau ke depan sampai mata dayung bersebelahan bow.

· Pull

Benamkan mata dayung dalam air. Tarik mata dayung ke belakang.

· Sweep

Tangan kanan lurus menarik pendayung sehigga stern. Tangan kiri tolak batang pendayung hingga sebelah kanan kayak

· Exit

Keluarkan mata dayung dari air apabila menghampiri bahagian stern. Ulang teknik.

5) Dayungan sapuan kebelakang

· Berlawan kaedah teknik dayungan ke hadapan.

· Pendayung didayung dari bahagian stern ke hadapan bow; tak perlu tukar arah mata dayung.

6) Dayungan sapuan gabungan

· Gabungan teknik dayungan sapuan ke hadapan dan ke belakang, dilakukan berselang-seli.

7) Dayungan sisi

· Menggerakkan kayak ke sisi dengan mudah-untuk merapatkan kayak ke tebing/jeti/ rafting.

8) Teknik imbangan

· Teknik kawalan imbangan rendah (slap for support low recovery) Hanya belakang permukaan dayung menepuk air. Pendayung berkedudukan melintang separas pinggang.

· Teknik kawalan imbangan tinggi (slap for support high recovery) Pendayung berkedudukan melintang tinggi separas dada pendayung. Jika kayak hilang keseimbangan di bahagian starboard, jangkau tangan kanan jauh sikit dari kayak. Tampar permukaan air dengan kuat menggunakan belakang pendayung, lentikkanbahagian belakang anda ke sebelah kiri dengan segera.

9) Rocking

· uji daya imbangan. Duduk dalam kayak dengan sanggaan kaki yang kemas. Goyangkan badan ke kiri dan kanan bagi membiasakan diri dengan kocakan air semasa mendayung.

10) Berakit

· Pendayung merapatkan kayak. Semua pendayung memegang cockpit kayak yang bersebelahan dengannya.

7.0 TEKNIK MENYELAMAT AIR

I. Jika kayak akan terbalik, luruskan kaki dan keluar dari kayak dengansegera. Dalam situasi ini cuba capai mana-mana dari bahagian kayak

II. Jika kayak tidak dipenuhi air, secara serentak kedua-dua peserta mestilahmengangkat kayak sedikit dari paras air dan menolak tangan denganpantas. Ini akan membetulkan kedudukan kayak.

III. Seorang peserta akan menjaga stabiliti kayak sementara rakannya akancuba untuk memanjat untuk menaiki kayak. Setelah rakan depan (bowman) berada di dalam kayak, rakan belakang(sternman) akan mula memanjat kayak.

8.0 DISIPLIN KEPELBAGAIAN KAYAK

8.1 Disiplin Kayak : Kayak Perlumbaan Pecut / Canoe Sprint Racing

Pecut kano berlangsung di jalan air rata dan perlumbaan dipertandingkan oleh dua jenis perahu, kanu (C) dan kayak (K). Dalam sampan, pengayuh bersaing dalam posisi melangkah menggunakan dayung pisau tunggal, berbeza dengan dayung berbilah dua yang digunakan dalam posisi duduk di kayak. Di peringkat antarabangsa, disiplin ini dipertandingkan pada jarak empat dari 200m hingga 5000m, secara individu dan pasukan sehingga empat. Setiap disiplin dikategorikan mengikut jenis kapal, jumlah pesaing kapal, jantina, dan jarak perlumbaan.

8.2 Displin Kayak : Slalom

Slalom adalah sejenis bentuk Kano yang muncul di Sukan Olimpik. Pelumba berusaha untuk berjalan dari atas ke dasar bahagian sungai yang ditentukan secepat mungkin, Gerbang hijau mesti dirundingkan ke arah hilir, gerbang merah ke arah hulu. Acara biasanya dijalankan di atas air mengikut tahap kelas, ketepatan yang diperlukan untuk mendayungnya dengan cepat, membuat pergerakan lebih sukar daripada kesukaran air.

8.3 Disiplin Kayak :Kayak Arus Deras / Wildwater

Seterusnya ialah kayak arus deras merupakan aktiviti kayak bagi mereka yang benar - benar mahir untuk mengendalikannya. Aktiviti ini dijalankan di kawasan yang berjeram dan perlu membuat persiapan yang lengkap seperti kayak(menggunakan kayak yang direka untuk mengatasi arus deras ) seperti pendayung , helmet, knee pad, spary deck dan beberapa perkara yang lain perlu dirasakan dalam sesuatu penganjuran kayak arus deras. Aktiviti kayak arus deras amat popular di Malaysia dalam kalangan penggiat tempatan.

8.4 Disiplin Kayak : Kayak Polo/ Canoe Polo

Kayak polo merupakan salah salah satu dari kayak, dan dikenali dalam kalangan penggemarnya iaitu “polo” . Permainan ini sangat memberi semangat yang kuat dan mempromosikan kemahiran asas dan teknik lain. Kayak yang digunakan berbeza dengan kayak yang biasa kerana ia direka supaya menjadi lebih ringan dan laju untuk pergerakan yang cepat.

9.0 PENGENALAN ORIENTEERING

9.1 Pendahuluan

Orientering merupakan berasal dari perkataan Sweden iaitu melintasi medan yang tidak dikenali dengan di bantu peta dan kompas. Orienteering juga merupakan sejenis sukan memerlukan imbangan diantara fizikal dan mental yang baik. Orientering merupakan peta , hutan dan adventure. Sukan ini boleh digabungkan antara suka dengan merentas desa (cross-country), pandu arah dan acara untuk mencari harta karun dan kaedah mainan dan pertandingan yang lain dan menyediakan eksplorasi ,cabaran dan risiko yang tersendiri.

9.2 Sejarah Perkembangan Orienteering Global

Orienteering mula diperkenalkan di Sweden pada tahun 1918 di kalangan tentera dan kemudiannya Major Killander mempopularkan sukan orienteering kepada orang awam. Pada tahun 1961, Persekutuan Orienteering Antarabangsa ( IOF) ditubuhkan dengan keahlian 10 buah negara dan kejohanan dunia telah dianjurkan oleh poihak yang terbabit iaitu World Orienteering Championships dan lain -lain . Acara Orienteering ini telah dianjurkan oleh O-Ringen yang melibatkan penyertaan yang terbesar di dunia. Orientering telah mengikut model Killander yang merangkumi iaitu memerlukan daya ketahanan, stamina ,kecekapan berlari ,kekuatan mental yang kuat serta penggunaan skil navigasi dalam bentuk kaedah yang mencabar.

9.3 Sejarah Perkembangan Orienteering Moden

Mula diperkenalkan di negara ‐negara Scandinavia pada awal abad ke 19. (Denmark, Norway and Sweden ) Dalam tahun 1918, Major Ernst Killander telah mengubahsuai menjadi sukan yang lebih berdisiplin, berperaturan dan diterima ramai. Beliau telah digelar sebagai “Bapa Orienteering”. Orienteering Model Killander merangkumi : Memerlukan daya ketahanan, Stamina, Kecekapan berlari dan kekuatan mental.

9.4 Perkembangan Orienteering di Malaysia

Orienteering mula diperkenalkan di Malaysia dengan tertubuhnya Persatuan Orienteering Pulau Pinang pada tahun 1983. Pada tahun 1986, Persatuan orienteering Selangor dan Wilayah Persekutuan – WOA ditubuhkan. Pada tahun 1988, WOA buat julung kalinya telah berjaya mengadakan Kejohanan orienteering Terbuka Malaysia pada tahun 1988.Kejohanan Orienteering Terbuka Malysia (MOOC) yang pertama juga telah diadakan pada tahun 1988. Malaysia telah bergabung dengan IOF pada tahun 1992 melalui WOA. Penubuhan tersebut yang merangkumi Kedah,Johor,Terengganu, Selangor Wilayah Persekutuan pada tahun 1994 manakala MOA Caw Pulau Pinang telah ditubuhkan pada tahun 1997 sebagai satu badan yang mewakili Orienteering di Malaysia.

9.5 Jenis Orienteering

Kaedah yang dijalankan ialah Orienteering Merentas Desa (Cross Country Orienteering). Di dalam acara ini, peserta mesti melawat kesemua titik-titik kawalan menurut aturan yang telah ditetapkan. Sekiranya peserta tidak melawat salah satu titik kawalan tersebut maka ia terbatal. Orienteering ini biasanya dijalankan dikawasan rupa bumi pelbagai jenis.

Seterusnya ,Orientering bermarkah (score orienteering) iaitu mempunya titik kawalan yang menentukan jarak dan kesukaran teknikal,peserta bebas memilih titik kawalan yang dilawati. Ia adalah untuk mengumpul mata yang banyak dengan mengambil masa yng telah ditetapkan.

Orienteering Jalanraya (Street orienteering) dikenali orienteering jalan raya yang agak tidak sibuk dan ia dilakukan kawasan perumahan. Penanda kawakan ini tidak digunakan oleh peserta yang mencatat maklumat dan sebagainya.

Orienteering Bukit (Mounting Orienteeering) dijalankan kawasan berbukit yang mempunyai jarak yang agak jauh. Peserta yang berpengalaman dan mempunyai tahap fizikal yang tertinggi dalam acara berbukit yang agak mencabar.

Orienteering Malam (Night Orienteering) iaitu ia dijalankan di Kawasan yang terbuka seperti taman yang mempunyai jarak lansadan yang pendek dan diberikan masa yang terhad. Peserta juga dikehendaki membawa lampu untuk membaca peta dan penanda kawalan.

Orienteering Berganti-Ganti (Relay orienteering) ialah acara yang dilakukan secara berpasukan. Setiap pasukan akan menamatkan landasan uang telah ditetapkan dan landasan berbeza.

9.6 Kebaikan sukan Orienteering

Kebaikan sukan orienteering ialah sukan orienteering sukan untuk semua dan untuk meningkatkan kecergasan fizikal. Selain itu, ia juga untuk meningkatkan keceergasan mental serta memberi daya tumpuan yang baik. Dengan adanya sukan ini, ia dapat meningkatkan kemahiran pembacaan peta dan kompas dan mempunyai sifat keberanian dan ketenangan dalam waktu cemas sekali gus dapat membina sikap positif dan keyakinan diri yang kukuh .

10.0 TERMINOLOGI DAN ALATAN ORIENTEERING

Titik Kawalan (Control Point)

Titik kawalan adalah satu kedudukan yang telah ditentukan yang perlu dilawati oleh setiap peserta. Kedudukan ini merupakan ciri-ciri semulajadi atau buatan manusia di mana ciri-ciri tersebut mestilah terdapat atau telah dilukiskan di dalam peta yang akan digunakan. Kedudukan ini bolehlah dianggap sebagai titik pemereksaan (check ponits) tetapi apa yang menarik ialah kedudukan tidak dikawal atau tidak dijaga oleh sesiapa.

Penanda Kawalan (Control Marker)

Bagi membantu dan menentukan para peserta tiba di titik kawalan yang betul, satu penanda yang khas iaitu penanda kawalan digantung pada setiap titik kawalan. Setiap penanda kawalan mempunyai kod kawalan iaitu dalam bentuk nombor atau huruf atau kombinasi nombor dan huruf. Setiap kod untuk penanda kawalan adalah unik iaitu tidak ada penanda kawalan yang mempunyai kod yang sama. Kod ini bertujuan untuk memastikan peserta tiba di titik kawalan yang betul. Di setiap penanda kawalan ini, sebuah penebuk (puncher) turut digantung bersama. Setiap penebuk yang juga unik ini adalah digunakan untuk menebuk kad kawalan setiap peserta.

Kad Kawalan (Control Card)

Sebagai membuktikan peserta telah melawati setiap kawalan, setiap peserta perlu membawa bersama kad kawalan yang disediakan oleh penganjur. Antara butiran yang terdapat di dalam kad kawalan adalah masa mula dan masa tamat peserta yang akan dicatatkan oleh pengelola atau penjaga masa. Apabila tiba di suatu titik kawalan, peserta perlu menebuk kad kawalan ini di ruangan khas dengan menggunakan penebuk yang tersedia bersama penanda kawalan. Kad ini perlu diserah kepada penjaga masa apabila peserta tiba ditempat penamat untuk dicatitkan masa.

Peta utama (Master Map)

Peta utama adalah peta yang menunjukkan landasan (course) yang akan digunakan oleh para peserta. Landasan tersebut perlu disalin ke atas peta peserta sebaik sahaja tiba masa untuk memulakan acara. Perhatian perlu diberi ketika menyalin agar tidak ada berlaku kesilapan kerana jika peserta tersalah tanda kedudukan titik kawalan di atas peta beliau, ini boleh menyebabkabkan peserta tidak akan menjumpai titik kawalan itu. Namum perlu di ingat bahawa masa telahpun berjalan ketika salinan dibuat, oleh itu elakkan mengambil masa yang terlalu lama untuk menyalin.

Keterangan Kawalan (Control Description)

Keterangan kawalan adalah satu senarai titik-titik kawalan yang terdapat di dalam sesuatu landasan. Di dalam senarai ini terdapat butiran siri titik kawalan, kod kawalan dan keterangan ringkas mengenai kawalan tersebut. Keterangan ini yang mana juga perlu disalin oleh peserta sebelum memulakan larian, bertujuan untuk memberi panduan kepada peserta untuk tiba di kedudukan titik kawalan yang betul. Siri titik kawalan adalah menunjukkan bilangan titik-titik kawalan yang terdapat disetiap penanda kawalan. Keterangan untuk setiap kawalan merupakan suatu keterangan ringkas mengenai apakah ciri yang terdapat disesuatu kawalan itu.

Landasan (Course)

Landasan merupakan satu kumpulan titik-titik kawalan yang perlu di lawati mengikut susunan tertentu. Landasan dilukis di atas peta utama yang merangkumi semua kedudukan titik-titik kawalan, titik permulaan dan titik penamat. Setiap titik kawalan ditanda dengan tanda dengan tanda bulatan, titik permulaan ditanda dengan tanda tiga segi dan titik penamat di tanda dengan tanda dengan bulatan dua garisan.

Garisan lurus yang dilukis menghubungi setiap titik adalah sebagai panduan arah pergerakan kepada peserta. Walau bagai mana pun, adalah terpulang kepada peserta untuk menentukan pergerakkannya samada akan mengikuti arah garisan tersebut (ini bermakna mengikut arah kompas sepenuhnya) atau menggunakan laluan lain yang difikirkan lebih mudah dan pantas.

Jarak sesuatu landasan adalah dikira dari titik permulaan melalui kesemua titik-titik kawalan mengikut garisan lurus yang telah dilukiskan sehinggalah ke titik penamat, di mana ukuran dari satu titik penamat, di mana ukuran dari satu titik ke satu titik yang lain dibuat adri tengah-tengah setiap tanda.

11. PETA

11.1 Jenis-jenis Peta

Peta ialah suatu lukisan bagi gambaran bentuk muka bumi bagi sesebuah kawasan yang dapat dilihat dari udara. Fungsinya pelbagai, antaranya ialah peta digunakan untuk menunjukkan lokasi sesuatu permukaan bumi dan menunjukkan pola sesuatu tempat. Selain itu, peta juga digunakan untuk menentukan arah serta jarak sesuatu tempat. Terdapat pelbagai jenis peta dengan kegunaan yang berbeza- beza. Antaranya ialah:

a. Peta topografi

Peta ini mengandungi maklumat topografi untuk mengetahui kepelbagaian struktur bentuk permukaan bumi .

(Lihat lampiran 1)

b. Peta statistik

Peta ini mengandungi kepelbagaian data dan maklumat yang menunjukkan jumlah purata keseluruhannya. Contohnya seperti peta statistik jumlah penduduk di sesuatu kawasan.

(Lihat lampiran 2)

c. Peta panduan jalan raya

Peta ini digunakan untuk menunjukkan kedudukan jalan raya dan komponen- komponen yang terdapat di sekitar jalan raya.

(Lihat lampiran 3)

d. Peta Atlas

Peta ini menunjukkan tempat- tempat di bumi atau pada kawasan- kawasan tertentu. Dikenali sebagai peta dunia.

(Lihat lampiran 4)

e. Peta orienteering

Peta ini digunakan khas bagi aktiviti orienteering.

(Lihat lampiran 5)

11.2 Kandungan Peta Orienteering

Seperti yang diterangkan di atas, peta orienteering digunakan khas bagi aktiviti orienteering sahaja bagi mengetahui seluk- beluk perjalanan orienteering itu. Antara perkara- perkara penting yang terkandung dalam peta tersebut ialah:

a. Tajuk Peta

Dalam peta tersebut perlu dinyatakan tajuk peta atau lokasi tempat yang akan dituju untuk menjalankan aktiviti orienteering.

b. Arah Utara

Tanda arah utara ini penting untuk memudahkan peserta orienteering menggunakan peta sepanjang aktiviti tersebut berlangsung. Arah utara tersebut mestilah terletak selari dengan bahagian tepi peta.

c. Skala

Peta yang dilukis perlulah mengikut skala nisbah piawaian IOF. Skala yang digunakan mestilah bersesuaian dengan permukaan tanah lokasi orienteering. Skala yang biasanya digunakan adalah seperti, 1: 5000 atau 1: 10000 atau 1: 15000

d. Petunjuk Peta

Petunjuk peta seperti gambar atau lukisan beserta warna- warna khusus bertujuan memudahkan peserta orienteering memahami peta sebagai rujukan perjalanan aktiviti tersebut. Simbol- simbol dan warna- warna yang digunakan adalah berdasarkan standard yang telah ditetapkan oleh IOF.

e. Sela Kontor

Sela kontor ialah jarak di antara dua garisan kontor dalam peta. Sela kontor ini juga merujuk piawaian IOF, pada kebiasaannya menggunakan ukuran 5 m di atas tanah.

f. Garisan- garisan Utara / Garisan Merideien / Garisan Panduan

Garisan- garisan ini ialah garisan- garisan tegak melintang yang menunjukkan arah utara. Garisan- garisan ini bertujuan memudahkan peserta melaraskan kompas di atas peta.

g. Kredit

Bahagian ini bertujuan menyatakan beberapa maklumat sebagai tanda penghargaan kepada mereka yang terlibat dalam penghasilan peta tersebut. Antara maklumat yang dinyatakan ialah nama jurukur, nama juru kartografi, tarikh ukuran, tarikh kartografi, tarikh cetakan, hak cipta, dan penaja atau kerjasama.

11.3 Warna- warna dalam Peta

Warna sangat memainkan peranan penting dalam peta. Ini kerana warna- warna tersebut dapat membantu peserta orienteering dalam memahami peta dan trek aktiviti tersebut. Terdapat beberapa warna khas yang telah ditetapkan dalam lukisan simbol peta merujuk piawaian IOF. Warna- warna tersebut ialah:

· Hitam – Bagi objek berciri-cirikan buatan manusia.

· Biru – Bagi sesuatu yang berciri- cirikan air.

· Perang – Bagi lukisan yang mempunyai ciri- ciri kontor dan jalan raya.

· Putih – Bagi keadaan tumbuhan atau perhutanan, cara pergerakan ialah berlari

· Hijau – Bagi keadaan tumbuhan atau perhutanan, cara pergerakan ialah berjalan

· Kuning – Bagi keadaan tumbuhan atau perhutanan, cara pergerakan ialah terbuka

11.4 Bentuk Muka Bumi

Terdapat beberapa bentuk muka bumi atau disebut bentuk kontor yang dinyatakan dalam peta bagi membantu peserta orienteering dalam melancarkan perjalanan dan pergerakan mereka semasa menjalankan aktiviti tersebut.

a. Susuh Bukit (Spur)

Kawasan susuh bukit ini merupakan kawasan yang sebahagian tanahnya menganjur keluar dari kawasan tanah tinggi iaitu bukit.

b. Ceruk (Re-entrant)

Ceruk ialah kawasan yang sebahagiannya melengkung ke dalam di kawasan tanah tinggi iaitu berlawanan dengan kawasan susuh bukit.

c. Permatang (Ridge)

Kawasan permatang ialah kawasan puncak antara dua tebing yang panjang yang menghubungkan beberapa kawasan tanah tinggi.

d. Knol

Knol ialah kawasan bukit kecil yang boleh dilihat di mana- mana sahaja.

e. Pelana (Saddle)

Kawasan lekukan yang berada di antara dua tanah tinggi.

12. KOMPAS

12.1 Jenis Kompas

Kompas ialah suatu alat yang digunakan untuk menunjukkan arah mata angin. Terdapat pelbagai jenis kompas berhubung dengan era kemajuan dan kemodenan dunia pada hari ini. Antaranya ialah:

· Kompas Analog

- Merupakan kompas biasa yang umum yang boleh didapati di kedai- kedai biasa. Kadar akurasinya tidak begitu baik.

· Kompas Bidik / Kompas Prisma

- Kompas ini sesuai digunakan oleh pendaki gunung dan pengembara.

· Kompas Silva / Kompas Orienteering

- Kompas ini digunakan khas bagi aktiviti orienteering. Mempunyai badan yang lut sinar dan digunakan bersama peta orienteering.

· Kompas Digital

- Kompas ini sesuai digunakan oleh mereka yang melakukan aktiviti menjelajah hutan, mendaki gunung dan sebagainya. Berbentuk digital.

· Kompas Kiblat

- Kompas ini digunakan khas bagi umat Islam yang ingin menunaikan solat atau membina masjid atau surau bagi menentukan kiblat.

· Kompas Solid State

- Kompas ini merupakan kompas yang terkandung dalam telefon pintar kini dan beberapa alatan lain yang menyerupai bentuk kompas seperti jam tangan.

12.2 Kegunaan Kompas Orienteering

Kompas merupakan alat yang sangat penting dalam aktiviti orienteering. Terdapat beberapa kegunaan kompas ini dalam aktiviti tersebut. Antara kegunaannya ialah:

Menentukan arah perjalanan.

Ini merupakan fungsi utama kompas, sama ada kompas orienteering atau mana- mana jenis kompas.

Melaraskan peta

Melaraskan kompas pada arah utara peta.

Mengira jarak jauh

Peserta orienteering dapat mengira jarak jauh dengan adanya kompas dengan merujuk skala yang telah ditetapkan dalam peta.

Menentukan arah laluan balik

Apabila peserta aktiviti tersebut menghadapi halangan sepanjang berada di trek orienteering itu, mereka boleh merujuk kompas serta peta untuk mengenal pasti laluan bagi mengatasi masalah halangan mereka.

Membantu menunjukkan lokasi kita berada dalam peta

Peserta orienteering boleh mengetahui keberadaan mereka menggunakan kompas dan peta.

12.3 Anatomi Kompas Orienteering

Komponen kompas orienteering atau kompas silva agak berbeza dengan kompas biasa. Terdapat tiga bahagian utama dalam kompas ini, iaitu:

1. Plat tapak yang lut sinar.

2. Perumah kompas yang oleh berputar.

3. Jarum magnet yang berada di dalam perumah kompas.

13. TEKNIK- TEKNIK ASAS ORIENTEERING

Terdapat beberapa teknik asas yang perlu diketahui dan dikuasai oleh para peserta aktiviti orienteering ini. Antaranya ialah:

1) Teknik Melaras Peta

Peserta perlu sentiasa melaraskan peta ke arah utara untuk membetulkan dan memastikan kedudukan peta bersamaan dengan kedudukan muka bumi sekeliling. Terdapat dua cara untuk melaraskan peta ke arah utara:

1. Menggunakan kompas

2. Memerhati berpandukan kedudukan ciri- ciri muka bumi sekeliling.

2) Teknik Susur Tangan (Handrails)

Peserta aktiviti orienteering perlu memilih jalan yang bercirikan garisan ( line feature) dan mudah dikenal pasti serta jalan itu di atas tanah. Contoh jalan yang bercirikan garisan ialah lorong kaki, pagar, sungai dan sebagainya. Teknik ini dilakukan sebagai panduan pergerakan terutamanya bagi mereka yang masih baru dalam aktiviti tersebut. Sebelum memulakan perjalanan, pesrta dinasihatkan memerhati dan mengikuti ciri jalan yang paling sesuai dan memudahkan mereka untuk sampai ke destinasi.

3) Teknik Titik Sasaran

Teknik ini digunakan apabila peserta orienteering ingin memilih untuk menggunakan laluan lain sama ada menggunakan panduan pergerakan ciri garisan atau sebaginya tetapi tanpa menggunakan arah kompas. Peserta perlu membetulkan atau mengubah arah pergerakan mereka dari semasa ke semasa untuk tiba di titik kawalan. Kemudian, peserta perlu memastikan satu siri untuk dijadikan titik sasaran sebagai panduan. Antara ciri yang boleh digunakan untuk membuat titik sasaran ialah selekoh jalan, sungai, penjuru pagar dan sebagainya. Pemilihan titik sasaran yang paling hampir dengan lokasi yang ingin dituju amat penting. Teknik ini juga biasanya digunakan bersama teknik susur tangan.

4) Relokasi

Teknik ini digunakan apabila peserta berasa ragu- ragu dengan kedudukan mereka atau untuk mereka yang tersesat. Perkara yang perlu dilakukan ialah:

1. Peserta perlu tenang, tidak gelabah dan tidak merayau ke mana- mana.

2. Kemudian, peserta perlu cuba melaraskan semula peta ke arah utara dan memerhati ciri- ciri sekeliling kemudian dibandingkan persamaan dengan ciri dalam peta.

3. Jika masih tidak berjaya mendapatkan kedudukan, maka peserta perlu cuba mengingati ciri terakhir yang dilaluinya yang terdapat dalam peta.

4. Jika masih tidak berjaya, maka perhatikan ciri garisan yang hampir dan jelas kemudian dapatkan kedudukan peserta dan terukan perjalanan hinga ke titik kawalan.

5. Tetapi, jika masih sesat, mintalah bantuan sesiapa yang dijumpai atau kembali ke titik permulaan.

14. DISIPLIN KEPELBAGAIAN SUKAN ORIENTEERING

14.1 Disiplin Orienteering Merentas Desa ( Cross- Country Orienteering)

Para peserta yang mengikuti pertandingan ini perlu melawat semua titik kawalan mengikut aturan yang telah ditetapkan. Sekiranya peserta didapati tidak menyempurnakan salah satu titik kawalan tersebut, penyertaan akan dianggap terbatal. Aktiviti ini biasanya dilakukan di kawasan yang mempunyai permukaan yang berbagai- bagai.

14.2 Disiplin Orienteering Bermarkah ( Score Orienteering)

Aktiviti ini bermatlamatkan pengumpulan mata yang banyak dalam masa yang terhad iaitu 60 minit. Setiap titik kawalan telah disediakan markah- markah tertentu mengikut tahap kesukaran titik tersebut. Para peserta tidak perlu melawat kesemua titik kawalan sebaliknya mereka perlu merancang dengan teliti untuk melalui mana- mana titik kawalan kerana masa adalah terhad. Jika peserta melebihi masa yang ditetapkan, mereka akan dikenakan penalti.

14.3 Disiplin Orienteering Bukit ( Mountain Orienteering)

Acara ini dijalankan di kawasan yang berbukit dan landasannya juga kebanyakannya sangat jauh serta mencabar. Adapun acara ini juga dilangsungkan melebihi satu hari yang memerlukan para peserta untuk bermalam dan membawa pelbagai peralatan. Oleh itu, acara ini lebih terbuka kepada mereka yang lebih berpengalaman kerana acara ini memerlukan penguasaan pelbagai teknik dan mempunyai tahap fizikal yang tinggi.

14.4 Disiplin Orienteering Berganti- ganti ( Relay Orienteering)

Acara ini merupakan acara berkumpulan, iaitu tiga hingga empat orang dalam satu kumpulan. Setiap peserta dalam satu kumpulan akan melalui landasan yang berbeza. Setiap peserta perlu menyelesaikan landasan masing- masing sebelum digantikan dengan rakan sepasukannya yang lain.

LAMPIRAN